Suda E. coli ve Koliform Bakterilerin Tespit Yöntemleri
Suda E. coli ve koliform bakterilerin varlığını tespit etmek, su kalitesi ve güvenliği açısından kritik öneme sahiptir. Bu bakteriler fekal kontaminasyonun göstergesi olarak kabul edilir ve tespitleri için çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. İşte bu yöntemlerin detaylı açıklamaları:
1. Membran Filtrasyon Yöntemi
- Su numunesi, gözenek boyutu 0.45 mikron olan bir membran filtreden geçirilir.
- Bakteriler filtre yüzeyinde tutulur ve bu filtre uygun bir besiyeri üzerine yerleştirilir.
- Örneğin, koliform bakteriler için Endo agar veya EMB agar, E. coli için ise özel olarak geliştirilmiş besiyerleri kullanılır.
- Belirli bir sıcaklıkta (genellikle 35-37°C) 24-48 saat inkübasyon sonucunda, karakteristik koloniler oluşur.
- E. coli kolonileri genellikle metalik parlaklık gösterirken, koliformlar pembe/kırmızı renkte olur.
2. Çok Tüp Fermantasyon Yöntemi
- Bu yöntem, olası, doğrulanmış ve tamamlanmış test olmak üzere üç aşamadan oluşur.
- Olası test aşamasında, su numunesi laktoz içeren sıvı besiyerine eklenir ve gaz oluşumu gözlemlenir.
- Gaz oluşumu pozitif bir işaret olarak kabul edilir ve doğrulama testine geçilir.
- Doğrulama aşamasında, örnek EMB agar gibi selektif besiyerlerine ekilir ve tipik koloni morfolojileri değerlendirilir.
- Tamamlanmış testte, şüpheli kolonilerden alınan örneklerle tekrar gaz testi yapılarak kesin sonuç elde edilir.
3. Enzim Substrat Yöntemi
- Bu modern yöntem, bakterilerin enzimatik aktivitelerini temel alır.
- Su numunesi, özel besiyeri ile karıştırılır; bu besiyeri, koliformlar ve E. coli tarafından üretilen spesifik enzimlerle reaksiyona girer.
- Koliform bakteriler, β-galaktosidaz enzimi sayesinde besiyerini sarı renge dönüştürür.
- E. coli ise β-glukuronidaz enzimi ile besiyerinde mavi floresan oluşturur.
- Bu renk değişimleri veya floresans, UV ışığı altında veya çıplak gözle değerlendirilerek tespit yapılır.
4. Hızlı Test Kitleri
- Piyasada, özellikle saha çalışmaları için tasarlanmış hızlı test kitleri bulunmaktadır.
- Bu kitler, genellikle hazır besiyerleri veya strip test formatında olup, sonuçlar 24 saatten daha kısa sürede alınabilir.
- Bazı kitler, enzimatik reaksiyonlara dayalı olup, renk değişimi ile pozitif/negatif sonuç verir.
- Kullanımı kolay ve taşınabilir olmaları, acil durumlarda veya düzenli izleme programlarında tercih edilmelerini sağlar.
5. Moleküler Yöntemler (PCR ve qPCR)
- Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PCR) ve kantitatif PCR (qPCR) gibi moleküler teknikler, yüksek hassasiyet ve hız sunar.
- Bu yöntemler, E. coli ve koliform bakterilere özgü genetik belirteçleri (örneğin, lacZ veya uidA genleri) tespit eder.
- Su numunesinden DNA izolasyonu yapıldıktan sonra, hedef genler amplifiye edilerek varlığı doğrulanır.
- qPCR, aynı zamanda bakterilerin miktarını da ölçebilir, bu da kantitatif analiz imkanı sağlar.
- Bu yöntemler, geleneksel kültür yöntemlerine kıyasla daha hızlı sonuç verir (birkaç saat içinde).
6. Kolorimetrik ve Floresans Temelli Yöntemler
- Bu yöntemler, otomatize sistemlerde sıklıkla kullanılır ve renk veya ışık değişimine dayalıdır.
- Örneğin, bazı cihazlar, su numunesine eklenen kimyasalların bakterilerle etkileşimi sonucu oluşan renk yoğunluğunu ölçer.
- Floresans temelli sistemler ise, bakterilerin metabolik aktiviteleri sırasında ürettiği floresan sinyalleri tespit eder.
- Bu yöntemler, yüksek verimli analizler için uygundur ve laboratuvar ortamında yaygın olarak kullanılır.
Genel Değerlendirme ve Öneriler
- Her yöntemin avantajları ve sınırlamaları vardır; örneğin, membran filtrasyon ve çok tüp fermantasyon yöntemleri zaman alıcı olabilir, ancak yaygın kabul görmüştür.
- Hızlı test kitleri ve moleküler yöntemler, acil durumlarda veya yüksek hassasiyet gerektiren durumlarda tercih edilir.
- Su numunesinin toplanması, taşınması ve saklanması sırasında kontaminasyonu önlemek için steril teknikler kullanılmalıdır.
- Sonuçlar, yerel sağlık otoritelerinin belirlediği standartlara göre değerlendirilmelidir; örneğin, içme suyunda E. coli bulunmaması gereklidir.
Bu yöntemler, su kaynaklarının düzenli izlenmesi ve halk sağlığının korunması açısından hayati öneme sahiptir. Doğru tespit, suyun dezenfekte edilmesi veya kullanımının kısıtlanması gibi önlemlerin alınmasını sağlar. |
